Sezon 2018/2019 seminarium „Nowy instytucjonalizm – Teorie i badania” otwieramy wystąpieniem prof. Grażyny Skąpskiej (UJ) pt. „Negatywny konsens konstytucyjny”.
Spotkanie odbędzie się we czwartek, 25 października 2018 r., o godz. 13:00 w sali seminaryjnej Instytutu Studiów Politycznych PAN (ul. Polna 18/20). Pierwszy głos w dyskusji zabierze prof. Andrzej Rzepliński (UW).
prof. Grażyna Skąpska
Prof. dr hab. Grażyna Skąpska jest kierownikiem Katedry Socjologii Prawa w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 2011-2017 przewodniczyła Polskiemu Towarzystwu Socjologicznemu. Jest zainteresowana socjologiczną teorią prawa, badaniami sfery publicznej oraz społeczeństwa obywatelskiego. [biogram na stronie UJ]
prof. Andrzej Rzepliński
Prof. dr hab. Andrzej Rzepliński jest kierownikiem Katedry Kryminologii i Polityki Kryminalnej w Instytucie Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW. W latach 2010-2016 prezes Trybunału Konstytucyjnego. Naukowo zajmuje się m.in. zagadnieniami praw człowieka, sądownictwem PRL, korupcją, zbrodniami państwa oraz polityką kryminalną. [biogram na stronie UW]
Punktem wyjścia do dyskusji jest artykuł autorstwa prof. Grażyny Skąpskiej pt. „Znieważający konstytucjonalizm i konstytucjonalizm znieważony. Refleksja socjologiczna na temat kryzysu liberalno-demokratycznego konstytucjonalizmu w Europie pokomunistycznej” [LINK].
Abstrakt: Znieważający konstytucjonalizm (abusive constitutionalism, zob. Landau 2013) polega na zmianie systemu demokratycznego w system mniej demokratyczny za pomocą demokratycznych procedur, np. uprawomocnionej demokratycznie zmiany obowiązującej konstytucji lub uchwalenia nowej konstytucji, jak ostatnio miało to miejsce na Węgrzech. Jako przypadek znieważonego konstytucjonalizmu można także potraktować współczesną Polskę. Następuje w niej fundamentalna zmiana systemu demokratycznego, a obowiązująca konstytucja jest obchodzona ustawami uchwalanymi pospiesznie przez większość parlamentarną. Proces ten jest sterowany w sposób nieformalny przez prezesa rządzącej partii. Ważny kontekst konstytucjonalizmu znieważającego stanowi kryzys konstytucjonalizmu liberalno-demokratycznego, który przestaje być moralnym drogowskazem w sferze publicznej. Jest on zastępowany koncepcjami wspólnoty politycznej, gdzie sentymenty, więzi pierwotne, mity fundacyjne są ważniejsze od prawa. Przyczyn odejścia od konstytucjonalizmu liberalnego można szukać w historii, ale jest ono również rezultatem aktualnej reakcji na rosnącą złożoność współczesnego świata i związane z nią ryzyka.