Nowy instytucjonalizm – teorie i badania

Podczas spotkania, które odbędzie się 21 listopada (czwartek), referat zatytułowany: „Realne decyzje. Reprezentacja terytorialna a rywalizacja personalna w wyborach sejmowych 2019” wygłosi ekspert w zakresie analizy polskiej polityki partyjnej, autor książek Złudzenia wyboru (2014) oraz Rządzący i opozycja (2016), Jarosław Flis (UJ). Dowiemy się m.in. ilu partyjnych „strzelców”, a ilu „naganiaczy” odniosło sukces w październikowym polowaniu na mandaty, gdzie lądowali polityczni „spadochroniarze” i kto tak naprawdę decyduje o składzie parlamentu. Zachęcamy do zapoznania się z tekstem wprowadzającym do problematyki wystąpienia [LINK]. Pierwszy komentarz do przedstawionych analiz wygłosi Adam Gendźwiłł (UW).

[WAŻNE] Spotkanie odbędzie się w sali nowej biblioteki ISP PAN przy ulicy Oleandrów 2/4, początek o godzinie 13:00. Nowa sala znajduje się w odległości 4 minut niespiesznego spaceru od Polnej 18/20 (gdzie zwykle odbywało się seminarium).

24 października (czwartek) gościmy dwóch socjologów z Niemiec. Frank Meier (Uniwersytet Bundeswehry im. Helmuta Schmidta w Hamburgu) i Thorsten Peetz (Unwersytet Bremeński) wygłoszą referat pt. „Saint-making as institutional work?„. Frank Meier [BIO] i Thorsten Peetz [BIO] są socjologami organizacji zajmującymi się studiami nad społecznymi ewaluacjami. Pierwszy głos w dyskusji zabierze Stanisław Obirek [BIO] (Ośrodek Studiów Amerykańskich UW).

Abstract: Saint-making, the transformation of deceased believers into canonized and globally venerated saints, is a highly complex process of valuation, with an elaborate formal procedure at its core. The presentation discusses the role of saint-making projects, i.e. sustained and deliberate efforts of promoting the veneration and canonization of a specific person, in this process. It highlights the institutionalized and organized character of these projects. Taking the sociology of valuation and more specifically the concept of valuation constellations (Meier/Peetz/Waibel 20016; Waibel/Peetz /Meier in preparation) as its point of departure, the presentation explores the value of institutional work (DiMaggio 1988; Lawrence/Suddaby 2006) as a concept for understanding saint-making projects and discusses what institutional theory can learn from a constellation perspective on saint-making.

Chętnych do zapoznania się artykułem

Désirée Waibel, Thorsten Peetz, Frank Meier, Valuation Constellations

prosimy o kontakt mailowy.

Spotkanie, w języku angielskim, rozpocznie się o godzinie 13:00 w sali seminaryjnej ISP PAN (ul. Polna 18/20) i jak zwykle ma charakter otwarty. Serdecznie zapraszamy!

Piąty cykl spotkań naszego seminarium zainaugurujemy 3 października (czwartek) wystąpieniem: „Wadliwe” głosy w systemach PR i SMD: wyższa frekwencja pochodzi z głosów niższej jakości. Dowody z polskich wyborów lokalnych 2010 i 2014, które wygłosi znakomity ekspert w zakresie analizy systemów wyborczych, powracający po 3 latach na nasze seminarium – Marek Kamiński z University of California, Irvine (współautorem referatu jest Jarosław Flis, UJ). Pierwszy głos w dyskusji zabierze Jacek Haman (UW).

Spotkanie rozpocznie się o godzinie 13:00 w sali seminaryjnej ISP PAN (ul. Polna 18/20) i jak zwykle ma charakter otwarty. Serdecznie zapraszamy!

Abstract: We have hypothesized that the higher turnout in proportional representation (PR) as compared to single-member district (SMD) elections comes with a trade-off.  The price is paid in the lower quality of votes, which we attribute to the higher complexity of voting under PR due to a larger number of choices. The three components of the ‘faulty’ votes that we identify under PR are (a) spoilt votes, (b) votes for the candidate or party only because it listed as No. 1 on the ballot, and (c) votes for candidates listed as No. 1 on party lists in PR elections (the effect does not occur in SMD). We use data from three sets of natural experiments from eight local elections in Poland in 2010 and 2014.  Those elections used SMD (majority runoff and plurality) and OLPR (Open List Jefferson-D’Hondt) systems.  The simultaneous use of different electoral systems means that local elections are particularly useful for such comparisons.  Our findings corroborate our hypothesis: as a percentage of all eligible voters, in all three cases, PR generates about 3-5% more faulty votes than SMD.

Cały tekst referatu: ‘Faulty’ votes in PR and SMD systems.

Jako „bonus content” zamieszczamy także inny tekst referenta: Spoilery w systemach reprezentacji proporcjonalnej: analiza ośmiu polskich wyborów parlamentarnych 1991-2015 (tekst wcześniej opublikowany po angielsku w „Public Choice”). Jeśli tylko czas na to pozwoli, na spotkaniu przedstawione zostaną wyniki również tej analizy.

23 maja (czwartek) podczas ostatniego przed wakacjami spotkania, referat zatytułowany „Zawracająca transformacja. Hybryda czy nowa spójność?” wygłosi znany  socjolog instytucji, jeden z najbardziej doświadczonych badaczy polskiej transformacji, Andrzej Rychard (IFiS PAN) [BIO]. Zachęcamy do zapoznania się z abstraktem wystąpienia [LINK].

Pierwszy głos w dyskusji zabierze socjolożka Agnieszka M. Dudzińska (WSNSiR UW) [BIO].

Przypominamy, że seminarium ma charakter otwarty, a odbywa się w sali seminaryjnej ISP PAN (Polna 18/20) w godzinach 13:00-15:00. Oprócz uczty intelektualnej oferujemy kawę, herbatę oraz pączki.

Na seminarium, które odbędzie się 25 kwietnia (czwartek, początek o godzinie 13:00) referat zatytułowany: „Jak powiązać egalitaryzm z kapitalizmem? O architekturze instytucjonalnej modelu szwedzkiego” wygłosi Sławomir Czech (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach), badacz tzw. modelu szwedzkiego (często traktowanego jako kanoniczny przypadek realizacji idei „trzeciej drogi”), autor książki:  „Od konfliktu do kooperacji. Instytucjonalizacja konfliktu interesów zbiorowych w szwedzkim modelu gospodarczym” (Scholar, 2019). Zapraszamy do lektury rozszerzonego abstraktu wystąpienia [LINK].  Pierwszy głos w dyskusji zabierze Zofia Łapniewska z Katedry Ekonomii Instytucjonalnej i Polityki Gospodarczej na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Spotkanie ma charakter otwarty i odbędzie się w sali seminaryjnej Instytutu Studiów Politycznych PAN (ul. Polna 18/20). Serdecznie zapraszamy.

Na kolejnym spotkaniu otwartego, interdyscyplinarnego seminarium „Nowy instytucjonalizm – teorie i badania”, które odbędzie się 24 stycznia 2019 (czwartek), referat zatytułowany „Jak opisać dynamikę polityczną polskiej transformacji? Hipoteza ruchu dwukierunkowego Karla Polanyiego” wygłosi Maciej Kassner (Instytut Filozofii UMK), kierownik projektu podoktorskiego „Rynek i polityka” realizowanego w ramach konkursu FUGA (NCN). 

Pierwszy głos w dyskusji zabierze Michał Brzeziński (INE UW), zajmujący się – pośród innych zagadnień – badaniem procesu transformacji gospodarczej w państwach postkomunistycznych [BIO].

Pełny tekst referatu dostępny jest do pobrania [LINK].

Spotkanie odbędzie się w sali seminaryjnej Instytutu Studiów Politycznych PAN (ul. Polna 18/20). Początek o godzinie 13:00. Zapraszamy.

29 listopada 2018 r. podczas seminarium „Nowy instytucjonalizm – teorie i badania” referat pt. „Zagraniczni sojusznicy, rywalizacja o zasoby i instytucjonalizacja ruchu społecznego w podziemiu” wygłosi Mateusz Fałkowski (Instytut Pileckiego oraz Grupa Badawcza „Solidarność: nowe podejścia do analizy ruchu społecznego” w ISP PAN).

Spotkanie odbędzie się w czwartek, 29 listopada 2018 r., o godz. 13:00 w sali seminaryjnej Instytutu Studiów Politycznych PAN (ul. Polna 18/20). Pierwszy głos w dyskusji zabierze dr hab. Adriana Mica (IPSiR UW).

Mateusz Fałkowski

Mateusz Fałkowski jest socjologiem, koordynatorem seminarium „Solidarność. Nowe podejścia do analizy ruchu społecznego” (solidarnosc.collegium.edu.pl) oraz autorem książki „Biznes patriotyczny. Historia Wydawnictwa CDN”.

Adriana Mica

Adriana Mica jest kierowniczką Pracowni Badań nad Działaniem i Konsekwencjami UW. Adriana Mica jest autorką licznych prac na temat problemu niezamierzonych konsekwencji oraz książki „Scandals and Party Moots. Mass Protests during the Ceauşescu Regime in Romania”.

Abstrakt wystąpienia

Jednym ze źródeł dynamiki ruchu Solidarność w ostatniej dekadzie PRL oraz stabilizowania protestu w dłuższym okresie była pomoc materialna, pieniężna i symboliczna otrzymywana z Zachodu. Tekst z socjologii historycznej pokazuje jak działania aktorów zewnętrznych (zachodnie związki zawodowe, National Endowement for Democracy oraz środowiska polskiej diaspory) wpłynęły na instytucjonalizację podziemnego ruchu wydawniczego w komunistycznej Polsce. Na podstawie dokumentów archiwalnych tekst pokazuje rywalizację o zasoby z zagranicy wewnątrz szerokiego ruchu podziemnej Solidarności po wprowadzeniu stanu wojennego. Autor problematyzuje instytucjonalizację w podziemiu, tj. proces powstawania instytucji, reguł, porozumień, które służyły m.in. pozyskiwaniu i redystrybucji środków materialnych oraz legitymizacji. Twierdzi, że pomoc zagraniczna i jej przemiany sprzyjały mocniejszemu wyodrębnieniu się ruchu wydawniczego z szerszego ruchu Solidarność. Zwraca też uwagę na rolę środowisk emigracyjnych funkcjonujących jako brokerzy pośredniczący pomiędzy demokratyczno-kapitalistycznym otoczeniem instytucjonalnym państw zachodnich, w jakim działali donorzy, a represyjnym otoczeniem komunistycznej Polski.

Sezon 2018/2019 seminarium „Nowy instytucjonalizm – Teorie i badania” otwieramy wystąpieniem prof. Grażyny Skąpskiej (UJ) pt. „Negatywny konsens konstytucyjny”.

Spotkanie odbędzie się we czwartek, 25 października 2018 r., o godz. 13:00 w sali seminaryjnej Instytutu Studiów Politycznych PAN (ul. Polna 18/20). Pierwszy głos w dyskusji zabierze prof. Andrzej Rzepliński (UW).

prof. Grażyna Skąpska

Prof. dr hab. Grażyna Skąpska jest kierownikiem Katedry Socjologii Prawa w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 2011-2017 przewodniczyła Polskiemu Towarzystwu Socjologicznemu. Jest zainteresowana socjologiczną teorią prawa, badaniami sfery publicznej oraz społeczeństwa obywatelskiego. [biogram na stronie UJ]

prof. Andrzej Rzepliński

Prof. dr hab. Andrzej Rzepliński jest kierownikiem Katedry Kryminologii i Polityki Kryminalnej w Instytucie Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW. W latach 2010-2016 prezes Trybunału Konstytucyjnego. Naukowo zajmuje się m.in. zagadnieniami praw człowieka, sądownictwem PRL, korupcją, zbrodniami państwa oraz polityką kryminalną. [biogram na stronie UW]

Punktem wyjścia do dyskusji jest artykuł autorstwa prof. Grażyny Skąpskiej pt. „Znieważający konstytucjonalizm i konstytucjonalizm znieważony. Refleksja socjologiczna na temat kryzysu liberalno-demokratycznego konstytucjonalizmu w Europie pokomunistycznej” [LINK].

Abstrakt: Znieważający konstytucjonalizm (abusive constitutionalism, zob. Landau 2013) polega na zmianie systemu demokratycznego w system mniej demokratyczny za pomocą demokratycznych procedur, np. uprawomocnionej demokratycznie zmiany obowiązującej konstytucji lub uchwalenia nowej konstytucji, jak ostatnio miało to miejsce na Węgrzech. Jako przypadek znieważonego konstytucjonalizmu można także potraktować współczesną Polskę. Następuje w niej fundamentalna zmiana systemu demokratycznego, a obowiązująca konstytucja jest obchodzona ustawami uchwalanymi pospiesznie przez większość parlamentarną. Proces ten jest sterowany w sposób nieformalny przez prezesa rządzącej partii. Ważny kontekst konstytucjonalizmu znieważającego stanowi kryzys konstytucjonalizmu liberalno-demokratycznego, który przestaje być moralnym drogowskazem w sferze publicznej. Jest on zastępowany  koncepcjami wspólnoty politycznej, gdzie sentymenty, więzi pierwotne, mity fundacyjne są ważniejsze od prawa. Przyczyn odejścia od konstytucjonalizmu liberalnego można szukać w historii, ale jest ono również rezultatem aktualnej reakcji na rosnącą złożoność współczesnego świata i związane z nią ryzyka.

James G. March

27 września 2018 r. odszedł James G. March, socjolog i badacz organizacji, do którego często odwoływaliśmy się podczas seminarium „Nowy instytucjonalizm – teorie i badania”. Najbardziej znane koncepcje wprowadzone przez Marcha do teorii instytucjonalnej to model kubła na śmieci, logika konsekwencji i logika stosowności.

Na seminarium, które odbędzie się 10. maja, podejmiemy zagadnienie z zakresu instytucjonalizmu w stosunkach międzynarodowych. Referat zatytułowany: „Artykuł 7., czyli nowy instytucjonalizm w studiach europejskich” wygłosi Agnieszka Cianciara (ISP PAN), specjalistka w zakresie studiów europejskich, autorka kilkudziesięciu publikacji na ten temat. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się w szczególności wokół instytucjonalizacji i europeizacji grup interesu i partii politycznych, a także problematyki legitymizacji polityki zagranicznej Unii Europejskiej. Niedawno ukazała się książka jej autorstwa: „Europejska Polityka Sąsiedztwa w perspektywie konstruktywizmu„. Pierwszy głos w dyskusji zabierze Paweł Borkowski (WNPiSM UW).

Seminarium odbywa się w sali seminaryjnej ISP PAN (Polna 18/20), początek o godzinie 13:00. Spotkanie ma jak zwykle charakter otwarty – serdecznie zapraszamy do udziału.

Artykuł wprowadzający do tematyki referatu:

Cianciara, Agnieszka (2018) Strategie rządu RP w sporze o praworządność z Komisją Europejską, Przegląd Europejski (w druku).

Dodatkowe prace referentki:

Cianciara, Agnieszka (2017) Stability, security, democracy: explaining shifts in the narrative of the European Neighbourhood Policy, Journal of European Integration, 39(1), ss. 49-62.

Cianciara, Agnieszka (2016) ‘Europeanization’ as a legitimation strategy of political parties: the cases of Ukraine and Georgia, Southeast European and Black Sea Studies, 16(3), ss. 391-411.

Abstrakt referatu:

Spór między rządem RP i Komisją Europejską, prowadzony w ramach tzw. procedury ochrony praworządności, która zakończyła się wszczęciem przez Komisję procedury określonej w art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej, budzi wiele politycznych emocji. Z perspektywy nowego instytucjonalizmu spór ten dostarcza bogatego materiału empirycznego i umożliwia postawienie szeregu interesujących pytań badawczych, dotyczących przekształcania reguł gry oraz adaptacyjnych i kontestacyjnych strategii aktorów w unijnym polu instytucjonalnym. „Socjologizując” klasyczną wersję instytucjonalizmu socjologicznego w studiach europejskich, postaram się wyjaśnić, dlaczego Komisja Europejska podjęła decyzję o uruchomieniu art. 7 oraz dlaczego weto Węgier nie zapewni polskiemu rządowi wygranej w toczącej się grze.